Ngữ điệu là gì và làm thế nào bạn có thể cải thiện ngữ điệu của mình trong tiếng Anh giao tiếp? Fazle Muniem, giáo viên tại Hội đồng Anh sẽ giải thích về điều này qua những thông tin sau.
Hãy tưởng tượng bạn đang hỏi một tài xế taxi liệu anh ta có thể đưa bạn đến một trung tâm mua sắm cách đó 5km. Bằng giọng nói lạnh lùng, trầm thấp nhất mà bạn từng nghe, anh ta đáp “Sure. Get in”. Bạn sẽ vào chứ?
Còn bây giờ hãy thử tưởng tượng một trường hợp khác, có một chiếc taxi khác phía sau anh ta. Bạn hỏi cùng một câu hỏi, nhưng lần này tài xế trả lời với một âm sắc vui vẻ, có nhạc điệu trong giọng nói của anh ta. Lần này bạn sẽ sẵn sàng leo lên chiếc taxi thứ hai phải không? Nếu bạn chọn chiếc taxi thứ hai, hẳn là do ngữ điệu của tài xế khiến bạn cảm thấy được chào đón nhiều hơn: “Ồ, anh ta có vẻ tốt hơn nhiều”, bạn thầm nhủ.
Nhưng thực sự ngữ điệu là gì? Chỉ đơn thuần là nghe thân thiện hay có gì đó nhiều hơn thế nữa?
Khái niệm ngữ điệu
Ngữ điệu là một đặc tính của phát âm và phổ biến cho tất cả các ngôn ngữ. Các đặc tính khác của phát âm bao gồm trọng âm, nhịp điệu, sự nối âm và chất giọng. Cũng giống như các đặc tính khác, ngữ điệu liên quan nhiều hơn đến cách thức chúng ta diễn đạt, chứ không phải nội dung ta nói đến.
Đơn giản nhất, ngữ điệu có thể được mô tả là "âm nhạc của lời nói". Một sự thay đổi hoặc biến thể trong âm nhạc (hoặc cao độ) này có thể ảnh hưởng đến ý nghĩa của những gì chúng ta nói. Do đó, ngữ điệu liên quan đến cách chúng ta sử dụng cao độ của giọng nói để thể hiện ý nghĩa và thái độ cụ thể.
Các chức năng khác nhau của ngữ điệu trong tiếng Anh
Có khá nhiều giả thiết được đưa ra để giải thích ngữ điệu có vai trò gì và cách sử dụng nó trong tiếng Anh. Chúng ta hãy xem hai chức năng chính của nó:
Chức năng thể hiện thái độ
Trong nhiều ngôn ngữ nói trên thế giới – nhưng đặc biệt là tiếng Anh-Anh – người nghe rất dễ hiểu thái độ của người nói: buồn chán, thích thú, ngạc nhiên, tức giận, trân trọng, hạnh phúc, v.v... thường được thể hiện rõ trong ngữ điệu của họ.
Chẳng hạn, một nhân viên phục vụ tại một nhà hàng hỏi: “How’s the chocolate muffin, madam” Và bạn trả lời: “mMMmmmm”, với ngữ điệu nổi lên ở giữa và rơi xuống cuối. Người phục vụ gật đầu với một nụ cười. Tại sao? Bởi vì bạn vừa thể hiện sự đánh giá cao của bạn đối với sản phẩm thông qua âm nhạc của giọng nói của bạn dù không dùng bất kì từ ngữ thông dụng nào.
Một ví dụ khác của ngữ điệu chính là khi bạn nhận được một chiếc bánh sinh nhật bất ngờ tại nơi làm việc. có thể bạn sẽ thốt lên “Ôi đây là quà tặng mình sao?” – sự cao giọng của bạn, đặc biệt là trên từ “mình”, ở cuối câu, bày tỏ sự ngạc nhiên và thích thú.
Mặt khác, cảm giác buồn chán hoặc thờ ơ có thể được thể hiện bằng một âm mang thanh ngang, (như một chú robot). Và để chứng minh điều này, bạn hãy so sánh câu “Cảm ơn” mà bạn đã thốt ra với người đưa thư (bằng giọng ngang như một chú robot) và câu “Cảm ơn!” khi được ai đó sửa giúp lốp xe ở bên đường (bằng giọng biểu cảm, chân thành).
Tóm lại, chúng ta thường thể hiện lòng biết ơn và những cảm xúc khác nhau bằng cách sử dụng ngữ điệu cũng như các từ chuyên dụng.
Làm thế nào để nói tiếng Anh thật tự tin? - sách hướng dẫn miễn phí - Mọi thứ bạn cần để giúp con mình tự tin khi nói tiếng Anh
Tải sách hướng dẫn
Chức năng thể hiện ngữ pháp
Có một số kiểu ngữ điệu trong tiếng Anh giao tiếp, trong đó phần lớn tương ứng với việc sử dụng các cấu trúc ngữ pháp cụ thể. Ví dụ phổ biến nhất là trong các câu hỏi bắt đầu bằng từ để hỏi (câu hỏi bắt đầu bằng who, what, why, where, when, which, và how), thường sẽ được xuống giọng ở cuối câu.
Trong một cuộc trò chuyện với bạn cùng lớp mới, những câu hỏi sau đây nghe có vẻ tự nhiên nhất khi hạ giọng cuối câu: 'What's your name?', 'Where are you from?', 'Why did you choose this school?', 'How long will you study here?'.
Tuy nhiên, những câu hỏi yêu cầu câu trả lời 'yes' hoặc 'no' thường có ngữ điệu hướng lên. Trong cùng một cuộc trò chuyện với bạn cùng lớp, giọng nói của bạn sẽ tăng lên khi kết thúc những câu hỏi sau: 'Have you studied here before?', 'Do you like the teacher?', 'Will you come back tomorrow?'
Cách cải thiện ngữ điệu của bạn
Cách tốt nhất để cải thiện ngữ điệu của bạn chỉ đơn giản là nhận thức rõ hơn về nó. Bằng cách lắng nghe cẩn thận một cuộc hội thoại trên YouTube chẳng hạn, bạn sẽ bắt đầu nhận thấy cách những người nói khác nhau sử dụng ngữ điệu khác nhau để thể hiện bản thân.
Một ý tưởng khác là ghi lại giọng nói của chính bạn. Ngày nay, ngay cả những điện thoại di động đơn giản nhất cũng được trang bị máy ghi âm. Quả là thú vị (mặc dù đôi khi không chịu nổi) khi nghe giọng nói của chính mình bởi vì nó có vẻ rất khác với những gì chúng ta mong đợi. Hãy thử ghi lại một cuộc đối thoại với một người bạn, (bạn có thể sử dụng một kịch bản từ một cuốn sách hoặc phân cảnh từ một bộ phim). Bây giờ hãy lắng nghe ngữ điệu của bạn. Nó tự nhiên hay chưa? Có thể hiện thái độ của bạn theo cách bạn mong muốn hay không?,...
Với bản ghi âm, bạn luôn có thể tua lại, nghe lại và thử phiên bản mới. Ghi âm là một cách tuyệt vời để theo dõi tiến trình của bản thân. Chúng sẽ cho thấy rõ bạn đã tiến bộ như thế nào theo thời gian.
Tài nguyên hữu ích để cải thiện ngữ điệu của bạn ở nhà
Hầu hết các sách khóa học tiếng Anh cung cấp một số bài tập thực hành ngữ điệu, nhưng bạn có nhiều khả năng tìm thấy các ví dụ thực tế và thú vị về việc nói tiếng Anh trên internet. Một nơi tốt để bắt đầu là các podcast của Hội đồng Anh. Đối với học viên nâng cao hơn, các podcast của BBC sẽ là kênh cung cấp các tệp âm thanh tuyệt vời hơn.
YouTube cũng là một tài nguyên luyện tiếng Anh khác. Nếu bạn là một người hâm mộ phim truyền hình và muốn biết nhiều hơn về các nhân vật yêu thích của bạn, hãy tìm các clip phỏng vấn ngắn với các diễn viên đóng vai đấy. Lắng nghe cách họ trả lời các câu hỏi hài hước, chủ đề nghiêm túc và cả các vấn đề không thoải mái. Lưu ý ngữ điệu trong giọng nói chuyển biến theo sự thay đổi trong chủ đề.
Chắc chắn bạn sử dụng ngữ điệu một cách chính xác rất nhiều lần
Như chúng ta đã thấy, ngữ điệu là một khía cạnh quan trọng của phát âm, nhưng điều đáng ghi nhớ là chắc hẳn bạn đang sử dụng nó một cách chính xác trong phần lớn thời gian. Ngay cả trong trường hợp ngữ điệu của bạn nghe như robot, nhưng nếu bạn muốn tự tin hơn về ngữ điệu của mình khi nói tiếng Anh và đặc biệt nếu bạn muốn sử dụng nó một cách chính xác và tinh tế, thì chắc chắn bạn nên dành thời gian để ý cách người khác sử dụng nó, bắt chước cách sử dụng của họ và nghe bản ghi âm giọng nói của bạn.